Miesiąc: luty 2023

24 lutego 2023 r. na placu koło Ratusza w Bielsku Podlaskim środowisko ukraińskie Podlasia zorganizowało manifestację w rocznicę inwazji Rosji na Ukrainę. Organizatorem wydarzenia był Związek Ukraińców Podlasia.

Manifestację rozpoczęła przewodnicząca Związku Ukraińców Podlasia Maria Ryżyk, która wyraziła wdzięczność władzom państwowym i samorządowym, przedsiębiorcom oraz mieszkańcom za przybycie oraz wsparcie dla Ukrainy i uchodźców z Ukrainy. Wiceprzewodniczący Związku Ukraińców Podlasia dr Andrzej Artemiuk przedstawił stanowisko środowiska ukraińskiego Podlasia w pierwszą rocznicę inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Podczas manifestacji wystąpili wicestarosta bielski Piotr Bożko oraz dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego i współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych dr Grzegorz Kuprianowicz. Poruszające wystąpienia wygłosiły uchodźczynie z Ukrainy, które uciekając przed wojną znalazły schronienie w Bielsku. Ze słowem zwrócił się również radny Rady Powiatu Bielsk Podlaski Jan Radkiewicz.

Podczas manifestacji zabrzmiały pieśni ukraińskie w wykonaniu zespołów „Ranok”, „Fart” i „Dumka”.

Już rok trwa bohaterska walka państwa i narodu ukraińskiego z otwartą napaścią Federacji Rosyjskiej, która rozpoczęła się 24 lutego 2022 r. Od tego momentu nowego, przerażającego wymiaru nabrała trwająca faktycznie od 2014 r. agresja Rosji przeciwko Ukrainie. Jej skutkiem stały się dziesiątki tysięcy tragedii, zniszczeń i bezpowrotnych strat. Każdy z tych 365 dni mijającego roku inwazji niósł śmierć i ból. Rosyjskie bomby i rakiety rujnują domy, szpitale, muzea, szkoły, teatry, świątynie, infrastrukturę energetyczną, przestały istnieć całe miasta i wsie. Codziennie ginie ludność cywilna, w tym dzieci, kobiety i starcy, przekreślone zostały biografie wielu, którzy nie zdołają już powrócić do normalnego życia. Na zajętych terenach okupanci dokonują zbrodni, torturując i mordując mieszkańców. Setki tysięcy osób, w tym tysiące dzieci, deportowano do Rosji z okupowanych części Ukrainy. Miliony Ukraińców musiało opuścić swe domy, często szukając spokoju i bezpieczeństwa poza granicami Ojczyzny.

Celem zainicjowanej przez prezydenta Federacji Rosyjskiej wojny jest zniszczenie państwa i narodu ukraińskiego. Nie chodzi w niej wyłącznie o próbę odbudowy imperium rosyjskiego, odtwarzanie przestrzeni sowieckiej czy poszerzenie granic Rosji, lecz o działania idące o wiele dalej, wypływające z zanegowania samego faktu istnienia narodu ukraińskiego, odrębności ukraińskiej przestrzeni kulturowej, tradycji państwowości ukraińskiej. Rosyjska narracja to powrót do ideologii „Rossii jedinoj i niedielimoj”, negującej prawo Ukraińców do odrębności narodowej oraz własnej drogi rozwoju. Obecna wojna jest więc dla państwa i narodu ukraińskiego walką o prawo do istnienia, a jednocześnie obroną podstawowych praw człowieka, swobody głoszenia poglądów i przekonań, a także wojną „za wolność naszą i waszą”.

Społeczeństwo ukraińskie pokazało całemu światu niewyobrażalne męstwo, odwagę i determinację w obronie swojego państwa, swojej wolności i niezależności. Ukraina ponosi wielkie ofiary, lecz końca tej szaleńczej agresji ciągle nie widać. Pragniemy wyrazić nasz hołd wszystkim heroicznie broniącym Ukrainy przed zbrodniczą agresją: ukraińskim żołnierzom i ich rodzinom, wszystkim tym, którzy ich wspierają i niosą pomoc, niejednokrotnie również ryzykując swym zdrowiem i życiem.

W tej nierównej walce z rosyjskim agresorem Ukraina uzyskała bezprecedensowe wsparcie całego demokratycznego świata. Szczególną rolę odgrywa tu Rzeczpospolita Polska, udzielająca państwu i narodowi ukraińskiego wszechstronnego wsparcia. Postawa otwartości i gościnności społeczeństwa polskiego, przyjęcie pod dach milionów uchodźców wojennych z Ukrainy, budzi szacunek i uznanie. Środowisko ukraińskie Podlasia wyraża wielką wdzięczność także wszystkim pozostałym państwom i społeczeństwom Europy oraz całego świata wspierającym Ukrainę. Jako obywatele Rzeczypospolitej słowa podziękowania za pomoc udzieloną Ukrainie i jej obywatelom kierujemy do władz państwowych Rzeczypospolitej Polskiej, samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych, do wszystkich Polaków oraz przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Dziękujemy wszystkim, którzy tutaj, na naszym Podlasiu, zaangażowali się w pomoc dla Ukrainy i uchodźców, włączając się także w działania podejmowane przez Związek Ukraińców Podlasia: władzom administracyjnym, samorządowym, instytucjom państwowym, organizacjom społecznym i fundacjom, szkołom, przedszkolom, kołom gospodyń wiejskich, przedsiębiorstwom, Kościołom i związkom wyznaniowym, wszystkim mieszkańcom regionu.

Wojna trwa nadal. Ukraina potrzebuje ciągłego wsparcia, aby bronić swej wolności, ale także wolności całej Europy i demokratycznego świata. Apelujemy do wszystkich o stałą pomoc dla państwa i społeczeństwa ukraińskiego w celu osiągnięcia zwycięstwa i pokoju, o dalsze otaczanie uchodźców z Ukrainy opieką, a także o wsparcie w odbudowie zniszczonego kraju po tej strasznej i barbarzyńskiej wojnie.

«Боже Великий Єдиний, нам Україну храни!».

W imieniu środowiska ukraińskiego Podlasia:

Maria Ryżyk, przewodnicząca Związku Ukraińców Podlasia

Andrzej Artemiuk, zastępca przewodniczącego Związku Ukraińców Podlasia

Łukasz Badowiec, zastępca przewodniczącego Związku Ukraińców Podlasia

Ludmiła Łabowicz, sekretarz Związku Ukraińców Podlasia

Jurij Hawryluk, redaktor naczelny Ukraińskiego pisma Podlasia „Nad Buhom i Narwoju”

Mirosław Stepaniuk, przewodniczący Stowarzyszenia Dziedzictwo Podlasia

Jerzy Misiejuk, przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Skansenu w Koźlikach

Grzegorz Kuprianowicz, dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego

Bielsk Podlaski, 24 lutego 2023 roku

Pięć lat temu, 22 lutego 2018 roku decyzją Sądu Rejonowego w Białymstoku zarejestrowano Stowarzyszenie „Podlaski Instytut Naukowy”. Rozpoczął wówczas działalność nowy podmiot naukowo-badawczy ukraińskiego środowiska naukowego Podlasia.

Stowarzyszenie powstało podczas zebrania założycielskiego, które odbyło się 17 sierpnia 2017 roku w Bielsku Podlaskim. Powołano organizację, której celem są badania nad dziejami i kulturą społeczności ukraińskiej Podlasia, dokumentacja życia społeczności ukraińskiej Podlasia, popularyzacja wiedzy o Podlasiu, działalność edukacyjno-oświatowa, organizacja życia naukowego, społecznego i kulturalnego społeczności ukraińskiej oraz działania na rzecz zachowania i rozwoju kultury ukraińskiej.

Idea powołania ukraińskiej instytucji naukowej na Podlasiu od wielu lat pojawiała się wśród liderów lokalnej społeczności ukraińskiej oraz osób pochodzących z Północnego Podlasia zajmujących się nauką. Mocno wybrzmiała ona w 2017 r. podczas obchodów 25-lecia Związku Ukraińców Podlasia, najstarszej i najważniejszej organizacji społeczności ukraińskiej regionu. To właśnie te obchody pokazały, że istnieje luka w obszarze systematycznego badania nie tylko historii, kultury i języka Podlasia, ale także najnowszej historii ukraińskiego odrodzenia narodowego na Północnym Podlasiu.

Wiosną i latem 2017 roku odbywały się liczne spotkania, prowadzono długie rozmowy na temat charakteru, obszarów działalności oraz nazwy nowej instytucji naukowej. Zebranie założycielskie nowego stowarzyszenia zwołano na 17 sierpnia 2017 roku w Bielsku Podlaskim. Wzięło w nim udział 11 osób, w tym kilka ze stopniami naukowymi. Na posiedzeniu zdecydowano o powołaniu Stowarzyszenia „Podlaski Instytut Naukowy”, uchwaleniu statutu, wyborze przewodniczącego Stowarzyszenia, Zarządu oraz Komisji Rewizyjnej. W skład Zarządu Stowarzyszenia „Podlaski Instytut Naukowy” weszli: dr Grzegorz Kuprianowicz (przewodniczący), Jerzy Gawryluk (wiceprzewodniczący), Ludmiła Łabowicz (sekretarz), dr Andrzej Jekaterynczuk (skarbnik). W skład Komisji Rewizyjnej weszli: dr Mikołaj Roszczenko, dr Andrzej Artemiuk, Elżbieta Tomczuk.

Proces rejestracji Stowarzyszenia „Podlaski Instytut Naukowy” zakończył się dopiero 22 lutego 2018 roku.

28 grudnia 2022 r. decyzją Sądu Rejonowego w Białymstoku do Krajowego Rejestru Sądowego wpisano zmianę nazwy oraz nowy statut Podlaskiego Instytutu Naukowego. Obecnie oficjalna nazwa organizacji to Podlaski Instytut Naukowy.

Dzisiaj jest obchodzony Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, wprowadzony w 2000 roku przez UNESCO w celu zwrócenia uwagi na to, że język jest ogromnym bogactwem, a także aby wesprzeć różnorodność językową na świecie. Niestety wiele języków z każdym dniem zanika. Dotyczy to również różnorodnych gwar, które często funkcjonują tylko w mowie potocznej, oprócz tego jedynie na niewielkim terytorium.

Ten dzień to dobry czas aby zastanowić się nad naszymi gwarami ukraińskimi na Podlasiu, które przetrwały przez wiele pokoleń, ale z dnia na dzień zanikają, często nieprzekazywane dzieciom i wnukom. Dlatego też jako Podlaski Instytut Naukowy zachęcamy wszystkich do rozmawiania „po swojomu”, a także pisania w swoim języku ojczystym.

W Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego zapraszamy do wzięcia udziału w pierwszym Podlaskim Konkursie Literackim „Piszemo po swojomu”.

Celem Podlaskiego Konkursu Literackiego „Piszemo po swojomu” jest zachęcenie osób znających i używających ukraińskich gwar Podlasia do twórczości literackiej we własnym języku. Warunkiem uczestnictwa jest nadesłanie jako pracy konkursowej co najmniej jednego oryginalnego utworu literackiego napisanego ukraińską gwarą Podlasia.

Na prace czekamy do 15 marca 2023 r.

Szczegóły:

Podlaski Konkurs Literacki „Piszemo po swojomu”

Organizatorem Podlaskiego Konkursu Literackiego „Piszemo po swojomu” jest Podlaski Instytut Naukowy z siedzibą w Bielsku Podlaskim. Partnerem przy organizacji konkursu jest Związek Ukraińców Podlasia.

Konkurs odbywa się jako jedno z trzech działań zadania publicznego „Promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia”, finansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.

W rocznicę inwazji Rosji na Ukrainę środowisko ukraińskie Podlasia organizuje manifestację na placu koło Ratusza w Bielsku Podlaskim. Odbędzie się onа w piątek 24 lutego 2023 r. o godz. 18.00.

Organizatorem wydarzenia jest Związek Ukraińców Podlasia.

Biblioteka Podlaskiego Instytutu Naukowego wzbogaciła się o najnowsze publikacje edukacyjne Fundacji Prosvita z Wałcza. Fundacja Prosvita wydaje liczne publikacje, które pomagają w procesie dydaktycznym nauczania języka ukraińskiego oraz kultury i historii Ukrainy uczniów z ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce. Fundacja Prosvita prowadzi również badania dotyczące stanu nauczania języka ukraińskiego jako języka mniejszości narodowej oraz przygotowuje materiały służące procesowi doskonalenia nauczycieli języka ukraińskiego.

Przekazane do biblioteki Instytutu przez przewodniczącego Fundacji Prosvita Marka Syrnyka publikacje mają zróżnicowany charakter. Dwie z nich to gry edukacyjne: „Gra w słowa” oraz quiz „Ukraina i Ukraińcy”. Dwie kolejne publikacje to raport Fundacji Prosvita „Nauczanie języka ukraińskiego w Polsce”, przygotowany na Ukraiński Kongres Oświatowy, który odbył się jesienią ub.r., a także kolejny numer periodyku „Oswitnij żurnal Fondu Proswita” (nr 3/2022).

Dziękujemy za dary dla naszej biblioteki.

Biblioteka Podlaskiego Instytutu Naukowego liczy już ponad tysiąc publikacji. Jej funkcjonowanie jest finansowane dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

15 lutego 2023 r. odbyło się w formacie online posiedzenie Rady Naukowej Podlaskiego Instytutu Naukowego. Rada Naukowa PNI jest organem Instytutu powołanym w celach doradczych i opiniodawczych. Przewodniczącym Rady Naukowej jest dr hab. Roman Wysocki, prof. UMCS; jej członkami są również: dr hab. inż. Bazyli Krupicz, prof. PB; dr Grzegorz Kuprianowicz; prof. dr hab. Bazyli Nazaruk; dr Mikołaj Roszczenko.

Posiedzenie Rady otworzył jej przewodniczący prof. R. Wysocki, który podkreślił znaczenie tego organu w funkcjonowaniu PIN jako struktury naukowej. Na początku posiedzenia dyrektor Instytutu dr G. Kuprianowicz przedstawił informację o działalności PIN w minionych latach. Następnie odbyła się ożywiona dyskusja na temat roli Rady Naukowej w działalności PIN. Omówiono również propozycje do planów działalności Instytutu w przyszłości.

4-5 lutego 2023 r. odbyła się VI Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Praktyczna „Pokój Brzeski. Narody Europy Wschodniej i Kaukazu”. To ważne wydarzenie naukowe środowiska ukraińskiego Ziemi Brzeskiej, organizowane od lat przez przedstawiciela społeczności ukraińskieо Ziemi Brzeskiej, historyka Wiktora Misijuka.

Jak co roku referaty wygłoszone podczas konferencji dotyczyły nie tylko problematyki samego pokoju brzeskiego i bezpośredniego kontekstu zawarcia tego traktatu międzynarodowego, ale także innych tematów związanych przede wszystkim z kulturą, językiem, tradycją i historią Ziemi Brzeskiej oraz regionów sąsiednich.

Wśród uczestników konferencji online był dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz. Podczas posiedzenia sekcji „Kultura regionalna, historia nowożytna i najnowsza ” przedstawił on referat „Cele i kierunki działania Podlaskiego Instytutu Naukowego (2018-2023)”. Referatowi towarzyszyła prezentacja multimedialna dotycząca działalności Instytutu na przestrzeni pięciu lat jego istnienia.

5 lutego 2023 r. w programie „Dumka Ukraińska” w Polskim Radiu Białystok dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz, opowiedział o planach pracy Podlaskiego Instytutu Naukowego.

https://www.radio.bialystok.pl/dumka/index/id/222967