Miesiąc: styczeń 2025

23 stycznia 2025 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz wziął udział w posiedzeniu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP. Posiedzenie poświęcone było rozpatrzeniu dwóch informacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat dotacji na realizację w 2025 r. zadań mających na celu ochronę, zachowanie i rozwój tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych oraz zachowanie i rozwój języka regionalnego oraz na temat funkcjonowania Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i  Etnicznych.

Dr G. Kuprianowicz jako współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, reprezentujący mniejszości, podziękował za zwiększenie o 3 mln zł wysokości środków na działania mające na celu ochronę, zachowanie i rozwój tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych oraz zachowanie i rozwój języka regionalnego, co jest największym wzrostem od kilku lat. Zwrócił jednak uwagę na to, że o ile w okresie od 2015 r. do 2025 r. wysokość tych środków wzrosła o ok. 40 %, to w tym samym czasie płaca minimalna wzrosła o 177 %. Podkreślił też, że o ile inne sfery życia kulturalnego w państwie opierają się na instytucjach kultury systemowo finansowanych ze środków publicznych, o tyle finansowanie życia kulturalnego mniejszości opiera się na jednorocznych dotacjach z budżetu MSWiA, a rolę instytucji kultury dla mniejszości muszą w większości przypadków pełnić de facto organizacje pozarządowe mniejszości.

W punkcie dotyczącym Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych głos zabrali dwaj współprzewodniczący: ze strony rządowej sekretarzu stanu w MSWiA Tomasz Szymański, zaś ze strony mniejszościowej dr G. Kuprianowicz.

Link do transmisji posiedzenia:

https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/transmisje.xsp?unid=5FEA3A0456743365C1258C1500361F43#

22 stycznia przypada ukraińskie święto narodowe – Deń Sobornostі Ukrajiny (День Соборности України), co można na język polski przetłumaczyć jako Dzień Jedności Ukrainy. Dzień 22 stycznia jest jednym z kluczowych w najnowszych dziejach Ukrainy, miały wtedy bowiem miejsce dwa fundamentalne wydarzenia. 22 stycznia 1918 r. po raz pierwszy w XX wieku proklamowano niepodległość Ukrainy, zaś 22 stycznia 1919 r. doszło do zjednoczenia dwóch państw ukraińskich. W tym roku, już kolejny rok, obchody tego święta odbywają się w cieniu rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie.

Do proklamowania niepodległości Ukrainy doszło w dramatycznych okolicznościach ofensywy Armii Czerwonej, która zbliżała się do Kijowa. 22 stycznia 1918 r. Ukraińska Centralna Rada, czyli ukraiński parlament ogłosiła IV Uniwersał proklamujący pełną suwerenność państwa ukraińskiego – Ukraińskiej Republiki Ludowej. Stanowił on m. in.: „Od tego momentu Ukraińska Republika Ludowa staje się niepodległym, od nikogo niezależnym Wolnym Suwerennym Państwem Narodu Ukraińskiego. Ze wszystkimi sąsiednimi państwami, a więc: Rosją, Polską, Austrią, Rumunią, Turcją oraz innymi, pragniemy żyć w zgodzie i przyjaźni, ale żadne z nich nie może wtrącać się w życie Niepodległej Republiki Ukraińskiej, a władza w niej należeć będzie wyłącznie do ludności Ukrainy”. Był to początek niepodległego bytu państwa ukraińskiego w dziejach najnowszych. Dzień 22 stycznia 1918 r. jest jedną z kluczowych dat w dziejach Ukrainy.

Dokładnie rok później, 22 stycznia 1919 r., doszło do zjednoczenia dwóch państw ukraińskich – powstałej nad Dnieprem ze stolicą w Kijowie Ukraińskiej Republiki Ludowej oraz obejmującej obszar Galicji Wschodniej, Bukowiny i Zakarpacka, proklamowanej we Lwowie Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej. Uniwersał Dyrektoriatu Ukraińskiej Republiki Ludowej stanowił: „Od tego momentu zlewają się oddzielone od siebie przez stulecie części jednej Ukrainy – Zachodnioukraińska Republika Ludowa (Galicja, Bukowina, Ruś Węgierska) i Naddnieprzańska Wielka Ukraina. Spełniły się odwieczne marzenia, którymi żyli i za które umierali najlepsi synowie Ukrainy. Od tego momentu istnieje jedna niezależna Ukraińska Republika Ludowa. Od tego momentu naród ukraiński, wyzwolony potężnym impulsem swoich własnych sił, ma możliwość zjednoczonymi przyjaznymi wysiłkami wszystkich swoich synów budować niepodzielne, niepodległe Państwo Ukraińskie dla dobra i szczęścia całego jego ludu pracującego”.

Na początku lat dwudziestych XX w. budowa niepodległego państwa i walka o wolność Ukrainy zakończyły się niepowodzeniem. Jednak stanowiły one ważny etap na drodze Ukrainy do niepodległości, a dzień 22 stycznia stał się świętem narodowym Ukraińców. Zapisał się w pamięci historycznej Ukraińców jako symbol dążenia do niepodległego i zjednoczonego państwa.

15 stycznia 2025 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz oraz wiceprzewodniczący Związku Ukraińców Podlaskich i jednocześnie przewodniczący Komisji Rewizyjnej Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Andrzej Artemiuk wzięli udział w spotkaniu Prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego ze społecznością ukraińską w Polsce. Spotkanie odbyło się podczas oficjalnej wizyty Prezydenta Ukrainy w Polsce.

Spotkanie prezydenta ze społecznością ukraińską odbyło się w Ambasadzie Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej, a moderował je Ambasador Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej Wasyl Bodnar. W spotkaniu z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim wzięli udział przedstawiciele migrantów i uchodźców z Ukrainy oraz wolontariusze, a także przedstawiciele ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce – autochtoniczni Ukraińcy, którzy przybyli na spotkanie z Przemyśla, Podlasia, Warszawy i Lublina.

Zdjęcia: Biuro Prezydenta Ukrainy.

14 stycznia 2025 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz – jako współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz przedstawiciel mniejszości ukraińskiej w KWRiMNiE – wziął udział w Spotkaniu Noworocznym Prezydenta RP Andrzeja Dudy z przedstawicielami Kościołów i związków wyznaniowych oraz mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce.

Dr G. Kuprianowicz podczas spotkania tradycyjnie wystąpił w imieniu mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym. Tekst wystąpienia Współprzewodniczącego Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych Grzegorza Kuprianowicza na Spotkaniu Noworocznym Prezydenta RP:
https://www.facebook.com/StronaMniejszosciowaKWRiMNE/posts/pfbid0PbaY6nLhuzf8hBSCPvBN5APXdrJp6w9cj249B3aeVGJR7Z1SHi2q95tYwbkXdaLpl

Link do informacja dotycząca spotkania oraz nagranie wideo na stronie internetowej Prezydenta RP:

https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/spotkanie-z-przedstawicielami-kosciolow-i-zwiazkow-wyznaniowych-oraz-mniejszosci-narodowych-i-etnicznych,96079

Link do nagrania wideo Spotkania Noworocznego:

https://fb.watch/x6osaeNWxs

Zdjęcie: Mariola Abkowicz

10 stycznia 2025 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz wziął udział w konferencji prasowej poświęconej 20-leciu uchwalenia ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Konferencja odbyła się w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji i wzięli w niej udział: minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak, współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych ze strony rządu wiceminister Tomasz Szymański oraz współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, reprezentujący mniejszości dr Grzegorz Kuprianowicz.

Ustawa została o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym została uchwalona przez Sejm 6 stycznia 2005 r. Konferencja była wydarzeniem inaugurującym w 2025 r. obchody jubileuszu ustawy, która jest fundamentalnym aktem prawnym, regulującym sytuację mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym w Polsce.

Relacja z konferencji na stronie MSWiA:

https://www.gov.pl/web/mswia/minister-tomasz-siemoniak-ustawa-o-mniejszosciach-narodowych-i-etnicznych-oraz-o-jezyku-regionalnym-to-wiele-waznych-rozwiazan

Zapis wideo konferencji prasowej:

https://www.facebook.com/MSWiARP/videos/614948454834883

Foto: Michał Sierszak/MSWiA.

Chrystus Narodził się! – Wychwalajmy Go!

Dzisiaj Dziewica powiła Pana istnienia i ziemia grotę ofiaruje Niedostępnemu. Aniołowie głoszą chwalę z pasterzami, a w ślad za gwiazdą kroczą magowie, dla nas bowiem urodziło się Dziecię Małe, Przedwieczny Bóg. (Kontakion święta Bożego Narodzenia)

Dzień Bożego Narodzenia niesie nam radość i nadzieję, albowiem „dzisiaj rodzi się z Dziewicy Ten, który w dłoni trzyma całe stworzenie, owinięty jest w pieluszki jak każdy człowiek Ten, który ze swej istoty jest niedotykalnym Bogiem”.

Niechaj Nowy 2025 Rok przyniesie Ukrainie pokój i zwycięstwo, a całemu światu nadzieję i duchową radość.

Dyrektor i współpracownicy Podlaskiego Instytutu Naukowego