Miesiąc: marzec 2025

23 marca 2025 r. w audycji TVP Białystok „Przegląd Ukraiński” pojawił się materiał, poświęcony spotkaniu Podlaskiego Instytutu Naukowego, które odbyło się w 16 marca 2025 r. Bielsku Podlaskim.

Na posiedzeniu podjęto szereg decyzji przez Zarząd Podlaskiego Instytutu Naukowego, a także dokonano podsumowania działalności Instytutu w minionym roku oraz omówiono plany działalności PIN w 2025 r. O działalności Instytutu mówił dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz.

Audycja dostępna jest pod linkiem: https://bialystok.tvp.pl/85751675/23032025

We wtorek 8 kwietnia 2025 r. o godz. 17 w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. dr. Tadeusza Rakowieckiego w Hajnówce (ul. 3 Maja 45) odbędzie się prezentacja antologii ukraińskojęzycznego piśmiennictwa Podlasia Krajina swojoho słowa (Bielsk Podlaski 2023).

Wystąpienie autora antologii Jurija Hawryluka:
Twórczość podlaskimi gwarami języka ukraińskiego na terenie powiatu hajnowskiego

W spotkaniu udział wezmą autorzy utworów literackich zamieszczonych w antologii.
Prowadzenie: Jerzy Plewa

Wydarzenie na Facebooku:
https://www.facebook.com/events/680307797753049

Organizatorzy: Podlaski Instytut Naukowy, Związek Ukraińców Podlasia, Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Tadeusza Rakowieckiego w Hajnówce
Sfinansowano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Rzeczypospolitej Polskiej

Antologia ukraińskojęzycznego piśmiennictwa Podlasia Країна свойого слова (Krajina swojoho słowa – Kraina swojego słowa) jest pierwszą tak szeroką i całościową prezentacją twórczości literackiej Podlasia powstałej w języku ukraińskim, zarówno w literackim, jak też lokalnymi, podlaskimi gwarami ukraińskimi. W liczącej ponad 500 stron publikacji zebrano powstałe w XIX-XXI w. utwory 77 autorów, pochodzących z kilkudziesięciu miejscowości regionu od Włodawki na południu po północny brzeg Narwi, a także utwory anonimowe i twórczość ludową z tego terenu. Wyraźną jest różnorodność gatunków literackich, są w antologii poezje, małe formy prozatorskie, dramaty, utwory publicystyczne. Obok utworów literackich w publikacji znalazł się obszerny wstęp historyczny, informacje biograficzne i bibliograficzne dotyczące podlaskich autorów tworzących w języku ukraińskim, mapy pokazujące miejscowości, z których pochodzą autorzy utworów oraz wybrana bibliografia, a także streszczenie w języku polskim i angielskim.

Autorem antologii jest ukraiński historyk z Podlasia Jurij Hawryluk, który – w celu odszukania utworów literackich powstałych w różnych odmianach języka ukraińskiego – wykonał tytaniczną pracę przeprowadzając kwerendę źródłową na łamach czasopism, publikacji książkowych, w zbiorach archiwalnych i bibliotecznych oraz w archiwach prywatnych. J. Hawryluk dokonał wyboru utworów zamieszczonych w antologii, napisał wstęp historyczny oraz opracował dodatki do antologii.

Antologia jest pierwszą publikacją Podlaskiego Instytutu Naukowego. Przygotowanie i wydanie antologii było możliwe dzięki otrzymaniu przez Podlaski Instytut Naukowy dotacji na zadanie publiczne „Promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia”, które zostało sfinansowane ze środków Narodowego Instytutu Wolności — Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030. Właśnie jednym z trzech działań tego zadania było przygotowanie i wydanie antologii. Partnerem Instytutu przy realizacji zadania był Związek Ukraińców Podlasia.

Wkrótce antologia ukraińskojęzycznego piśmiennictwa Podlasia Krajina swojoho słowa zostanie zamieszczona w wersji elektronicznej na stronie internetowej Podlaskiego Instytutu Naukowego: www.pninstytut.org

Biblioteka Podlaskiego Instytutu Naukowego wzbogaciłą się o monografię dra Mariusza Sawy, poświęconąj tragedii Sahrynia w marcu 1944 r. Książka „Pociski jak paciorki różańca. Armia Krajowa i Bataliony Chłopskie wobec Ukraińców w Sahryniu i innych wsiach powiatu hrubieszowskiego 9–10 marca 1944 roku” autor podarował dla biblioteki Instytutu podczas spotkania i prezentacji publikacji, które odbyło się w Lublinie 23 marca 2025 r. w ramach cyklu „Czytań Lubelskich” na tradycyjnym spotkaniu „pry czaju” po Liturgii w świetlicy przycerkiewnej Parafii Prawosławnej św. Piotra (Mohyły) w Lublinie.

Książka dra Mariusza Sawy „ Pociski jak paciorki różańca. Armia Krajowa i Bataliony Chłopskie wobec Ukraińców w Sahryniu i innych wsiach powiatu hrubieszowskiego 9–10 marca 1944 roku” jest pierwszą naukową monografią poświęconą tragedii Sahrynia w marcu 1944 r. Autor nie tylko systematyzuje i przedstawia wyniki dotychczasowych badań, ale także wprowadza do obiegu naukowego nowe fakty i źródła oraz przedstawia systematyczną analizę wydarzeń z 1944 r. i szerokiego kontekstu historycznego, a także funkcjonowanie zbrodni w Sahryniu w pamięci historycznej.

Na lubelskim spotkaniu – prezentacji monografii M. Sawy wziął udział dyrektor PIN dr Grzegorz Kuprianowicz oraz honorowy członek Instytutu dr Mikołaj Roszczenko, który zabrali głos w dyskusji. Dr M. Sawie podarowano antologię ukraińskojęzycznego piśmiennictwa Podlasia pt. „Krajina swojoho słowa ”, wydaną przez Instytut.

Organizatorami spotkania w Lublinie byli: Towarzystwo Ukraińskie, Parafia Prawosławna św. Piotra (Mohyła) w Lublinie, Lubelski Instytut Kultury Prawosławnej, Instytut Rozwoju Edukacji i Nauki „Wiedza” Wydarzenie zostało sfinansowane dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji RP.

16 marca 2025 r. odbyło się w Bielsku Podlaskim spotkanie Podlaskiego Instytutu Naukowego. Celem spotkania było z jednej strony podjęcie szeregu decyzji przez Zarząd Podlaskiego Instytutu Naukowego, z drugiej zaś rozmowa członków PNI o podsumowaniu działalności w minionym roku i planach działalności Instytutu w 2025 r.

Podczas spotkania omówiono główne obszary działalności organizacji, która pełni rolę zakładu naukowo-badawczego, edukacyjnego i oświatowego społeczności ukraińskiej Podlasia. Podkreślono, że kontynuowane będą cztery główne obszary działalności Instytutu: badania nad historią i kulturą Podlasia, dokumentacja życia społeczności ukraińskiej Podlasia, popularyzacja wiedzy o Podlasiu, organizacja ukraińskiego życia naukowego na Podlasiu. Na spotkaniu zaznaczono, że w 2025 r. badacze związani z Instytutem będą kontynuować swoje badania, funkcjonować będzie Archiwum Podlaskie i biblioteka PNI, odbędzie się już IX Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa i inne wydarzenia naukowe, Instytut będzie organizował spotkania naukowe i popularnonaukowe, a także planowana jest kontynuacja działalności wydawniczej. Działania te będą realizowane dzięki dotacjom Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji RP oraz innym środkom, o które Instytut obecnie się ubiega.