Miesiąc: czerwiec 2025

W roku akademickim 2025/2026 na Wydziale Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunku historia uruchomiona zostanie nowa specjalność: Historia i kultura Ukrainy. Nowa specjalność poszerza wachlarz możliwości badawczych i edukacyjnych. Jest idealna dla studentek i studentów zainteresowanych Europą Wschodnią, relacjami międzynarodowymi, a także dla osób z ukraińskimi korzeniami lub planujących pracę w instytucjach współpracujących z Ukrainą.

Czego się nauczysz?

– dziejów Ukrainy od starożytności po współczesność

– historii kultury ukraińskiejpracy ze źródłami historycznymi z obszaru Ukrainy

– tłumaczenia ukraińskich tekstów z zakresu historii i kultury

– analizy zjawisk z obszaru gospodarki, polityki i wojskowości

– interpretacji roli Ukrainy w relacjach międzynarodowych XX i XXI w.

Dla kogo?

– kandydatów na studia I stopnia, którzy chcą poznać dzieje i kulturę Ukrainy

– studentek i studentów UMK, którzy chcą zgłębić swojąwiedzę, zrozumieć procesy historyczne oraz poszerzyć

– perspektywę wschodnioeuropejskich badań osób ukraińskiego pochodzenia lub mówiących po ukraińsku – dla których nowa specjalność jest szansą na ciekawe studia i pogłębienie tożsamości kulturowej

Dowiedz się więcej:

Wydział Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołąja Kopernika w Toruniu

Toruń, ul. W. Bojarskiego 1

historia@umk.pl

www.wnh.umk.pl

25 czerwca 2025 r. na ręce dyrektora Podlaskiego Instytutu Naukowego dra Grzegorza Kuprianowicza zostały przekazane dla biblioteki Instytutu publikacje kijowskiego wydawnictwa „Pamjatky Ukrajiny”. Książki przekazała delegacja wydawnictwa w skład której weszli: dyrektor wydawnictwa „Pamjatky Ukrajiny” Wałentyn Kondratiuk oraz Anatolij Sierykow, redaktor naczelny czasopisma „Pamjatky Ukrajiny”, redaktor naczelny Ukraińsko-Polskiego Konsorcjum „Landmarks & Concordia”, prezes Zarządu Polsko-Ukraińskiej Fundacji Pokoju Concordia 818.

Wśród przekazanych publikacji wydawnictwa „Pamjatky Ukrajiny” znajdują się cenne książki z zakresu historii i kultury Ukrainy oraz utwory publicystyczne i literackie. Przekazano publikacje w języku ukraińskim, polskim i angielskim.

Podlaski Instytut Naukowy wyraża wdzięczność wydawnictwu „Pamjatky Ukrajiny” za przekazane publikacje.

Biblioteka Podlaskiego Instytutu Naukowego liczy już ponad tysiąc publikacji. Jej funkcjonowanie jest finansowane dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

25 czerwca 2025 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz wziął udział w posiedzeniu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP. Podczas posiedzenia odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, przewidującej zapewnienie przez Kancelarię Sejmu obsługi merytorycznej i organizacyjnej wchodzących w skład Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym. Przedstawicielką posłów-wnioskodawców projektu ustawy była pochodząca z Siemiatycz posłanka Barbara Okuła.

Dr G. Kuprianowicz jako współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych zabrał głos podczas posiedzenia, uzasadniając potrzebę przyjęcia nowelizacji ustawy o mniejszościach. Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP przyjęła projekt zmiany ustawy w pierwszym czytaniu.

Link do transmisji posiedzenia:

https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/transmisja.xsp?documentId=CA48CD7BB722857EC1258CAB004356EB&symbol=TRANSMISJA_ARCH&info=T

Na początku czerwca 2025 r. biblioteka Podlaskiego Instytutu Naukowego wzbogaciła się o kilkadziesiąt publikacji wydanych przez Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu. Przekazane wydawnictwa dotyczą problematyki ukraińskiej, białoruskiej i litewskiej, są tam też dzieła literatury pięknej.

Podlaski Instytut Naukowy wyraża podziękowanie za przekazane wydawnictwa dla Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu.

Biblioteka Podlaskiego Instytutu Naukowego liczy już ponad tysiąc publikacji. Jej funkcjonowanie jest finansowane dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

3 czerwca 2025 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz wziął zdalnie udział w posiedzeniu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP. Posiedzenie poświęcone było rozpatrzeniu informacji Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na temat programów dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym w mediach publicznych – podsumowanie okresu 2020-2024 i plany na przyszłość.

Dr G. Kuprianowicz jako współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz przedstawiciel mniejszości ukraińskiej w tej komisji, poza uwagami dotyczącymi samej informacji, zwrócił uwagę na fakt, że system audycji mniejszościowych w Polsce, który ukształtował się w lat 90. XX wieku jest stały, a w ciągu 25 lat nie wiele się zmienił, gdy jednocześnie rynek medialny i możliwości techniczne, zdecydowanie się zmieniły. Jako przykład podał Telewizję Polską, gdzie w latach 90. były trzy kanały, a obecnie jest ich około dziesięciu. Zaproponował powstanie kanału Telewizji Polskiej adresowanego do mniejszości. Zwrócił też uwagę na potrzebę audycji mniejszościowych na kanałach ogólnopolskich, co jest szczególnie ważne dla mniejszości rozproszonych, tym bardziej, że są mniejszości które nie mają w mediach publicznych żadnych programów. Zaznaczył, że problemem jest kwestia,  kto decyduje o tym, że audycja mniejsozściowa w ogóle ma być nadawana, w jakim czasie, kiedy, na jakich zasadach. Skonstatował, że zauważalnym jest brak materiałów o życiu mniejszości (poza życiem religijnym) w ogólnych audycjach informacyjnych, co prowadzi to do gettoizacji mniejszości i ich marginalizacji w życiu publicznym. Podkreślił, że niezwykle ważnym jest także powstawanie audycji o mniejszościach skierowanych do większości, zaznaczył jednak, że nie może to odbywać się kosztec audycjhi skierowanych do mniejszości i w językach mniejszości. Podniósł również kwestię skierowanych do mniejszości audycji religijnych w mediach publicznych, zwrócił uwagę na potrzebę używania w tych audycjach języków mniejszości.

Link do transmisji posiedzenia:

https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/transmisja.xsp?documentId=40F1A39679048DEDC1258C98003D24B1&symbol=TRANSMISJA_ARCH&info=T

12-13 czerwca 2025 r. badacz Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz uczestniczył w Międzynarodowej Konferencji „Wieś w Polsce i w krajach sąsiednich 1944-1989 – społeczeństwo i gospodarka”, która odbyła się w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. W konferencji wzięli udziała badacze z różnych ośrodków naukowych z Polski, a także z Litwy, Ukrainy, Węgier, Łotwy i Białorusi.

Dr Grzegorz Kuprianowicz wygłosił podczas konferencji referat pt. „Skutki powojennych przesiedleń i deportacji ludności ukraińskiej Chełmszczyzny i Południowego Podlasia dla funkcjonowania Kościoła prawosławnego”. Przewodniczył również obradom jednego za paneli konferencji, a także brał udział w dyskusjach.

Historii Podlasia dotyczyły także dwa inne referaty podczas konferencji: prof. dr hab. Eugeniusz Mironowicz (Uniwersytet w Białymstoku) wygłosił referat „Konsekwencje społeczne i kulturowe przemian życia gospodarczego ludności wiejskiej wschodniej Białostocczyzny w latach 1945-1980”, zaś mgr Sławomir Iwaniuk (Archiwum Państwowe w Białymstoku) referat „Wiejskość szkolnictwa z językiem białoruskim na Białostocczyźnie w latach 1944-1989”.

Organizatorami konferencji byli: Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, Departament Kultury i Dziedzictwa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku, Katedra Historii Wojskowej Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Historycznego. Merytorycznym kierownikiem konferencji i autorem koncepcji była prof. Dorota Michaluk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

W połowie kwietnia 2025 r. biblioteka Podlaskiego Instytutu Naukowego otrzymała kilkadziesiąt różnorodnych publikacji – książek i czasopism – przekazanych przez ukraińskiego badacza i działacza z Toronto w Kanadzie Mirosława Iwanka, który wyemigrował z Polski kilkadziesiąt lat temu.

Dziękujemy za dary dla naszej biblioteki.

Biblioteka Podlaskiego Instytutu Naukowego liczy już ponad tysiąc publikacji. Jej funkcjonowanie jest finansowane dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

11 czerwca 2025 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz – jako współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz przedstawiciel mniejszości ukraińskiej w tej komisji – wziął udział i przewodniczył LXXXVIII posiedzeniu KWRiMNiE.

Podczas posiedzenia poruszono szereg niezwykle ważnych dla mniejszości kwestii. Powołano skład osobowy i uzgodniono tryb prac zespołu roboczego Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych ds. przygotowania projektu nowelizacji ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, której 20-lecie uchwalenia obchodzimy w tym roku. Przedstawiono informację o pracach nad projektem budżetu państwa na 2026 r. i o planowanej przez MSWiA wysokości środków na realizację zadań mających na celu ochronę, zachowanie i rozwój tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych oraz zachowanie i rozwój języka regionalnego oraz kierunki prac nad regulaminu naboru ofert na realizację w 2026 r. zadań mających na celu ochronę, zachowanie i rozwój tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych lub zachowanie i rozwój języka regionalnego. Zaprezentowano informację Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o założeniach reformy mediów publicznych. Poinformowano o pracach nad odpowiedzią strony rządowej na opracowany pod koniec 2023 r. przez stronę mniejszościową KWRiMNiE Bilans otwarcia 2023, w którym wskazano najważniejsze problemy z jakimi borykają się mniejszości w różnych sferach. Przedstawiono też propozycje zmian w Regulaminie Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Ważnym tematem była informacja o działaniach zespołu stałego KWRiMNiE ds. edukacji, który rozpoczął pracę w 2024 r. Przyjęto też cztery opinie KWRiMNiE dotyczące rozporządzeń MEN.

Szereg ważnych kwestii poruszono w punkcie Sprawy różne. Były wśród nich problemy niezwykle istotne dla mniejszości ukraińskiej: kwestia udziału przedstawicieli państwa w uczczeniu wydarzeń historycznych ważnych dla mniejszości ukraińskiej (w tym w Sahryniu), sprawa ekshumacji ukraińskich ofiar konfliktu polsko-ukraińskiego na terytorium RP, projekt wzniesienia wieży widokowej na szczycie Św. Góry Jawor oraz stworzenia ścieżki edukacyjnej poświęconej konfederatom barskim, a także najnowsza kwestia operacji skierowanej przeciwko mniejszości ukraińskiej w Polsce, polegającej na fałszowaniu dokumentów, stron internetowych i profili FB ukraińskich organizacji w Polsce i ich członków. Na zakończenie omówiono kwestię obchodów jubileuszy: 20. rocznicy uchwalenia ustawy z 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz 20-lecia KWRiMNiE.

10 czerwca 2025 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz wziął udział w spotkaniu Rzecznika Praw Obywatelskich prof. Marcina Wiącka z reprezentującymi mniejszości członkami Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Podczas spotkania jako współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz przedstawiciel mniejszości ukraińskiej w tej komisji dr G. Kuprianowicz, wraz z innymi członkami Komisji Wspólnej obecnymi na spotkaniu, przedstawiał Rzecznikowi Praw Obywatelskich kluczowe dla mniejszości kwestie. Najważniejsze zagadnienia poruszone podczas spotkania to oświata mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, działania służące ochronie, zachowaniu i rozwojowi tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (w tym model organizacji życia kulturalnego mniejszości), obecność mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym w mediach publicznych, reprezentacja polityczna mniejszości narodowych i etnicznych.

Dr G. Kuprianowicz podkreślił, że stanowiska zajmowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich są niezwykle ważne w działaniach przedstawicieli mniejszości służących realizowaniu praw mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce.

26 maja 2025 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz uczestniczył w posiedzeniu Rady Programowej Instytutu Różnorodności Językowej Rzeczypospolitej. Jest on członkiem Rady jako przedstawiciel Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Majowe posiedzenie Rady poświęcone było takim zagadnieniom jak możliwości uwzględnienia treści i materiałów dotyczących i promujących różnorodność językową i wielojęzyczność w przygotowywanej podstawie programowej nauczania w polskim systemie oświaty; działaniom na rzecz promocji i podtrzymania żywotności języków i odmian językowych używanych na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej poprzez rozwój narzędzi cyfrowych oraz wspieranie integracji działań społeczności językowych w przestrzeni cyfrowej; podsumowaniu i omówieniu rozstrzygniętego Programu dotacyjnego IRJR „Różnorodność Językowa”, w ramach którego podzielono niemal 1,5 mln zł; poruszono również temat roli Instytutu w realizacji Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych. Podczas posiedzenia przewodniczący Rady Programowej IRJR prof. Tomasz Wicherkiewicz poinformował o swojej rezygnacji z tej funkcji. Dyrektor PIN zaprosił członków Rady Programowej IRJR oraz pracowników IRJR do udziału w odbywającej się tego samego dnia w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk prezentacji antologii ukraińskojęzycznego piśmiennictwa Podlasia „Krajina swojoho słowa”.

Strona internetowa IRJRz: https://irjr.pl