„Hanna – osiennia panna”. Początek jesieni w tradycji folklorystycznej gminy Czyże

W tradycji folklorystycznej początek jesieni jest związany już z pierwszymi świętami jesiennymi – św. Anny, a nawet św. Eliasza.

We wsiach gminy Czyże dzień św. Eliasza (w miejscowej gwarze – ILIJA – 2 sierpnia) kojarzy się z niepogodą i deszczem:

„Ilija narobit hnilja”,

a także z zakończeniem żniw:

„Wyżaw Ilija, wyżnu i ja”.

„Na Iliju chlieba napeku, a na Borysa wże dobre naporysia” – jak na Iliju napekut świeżoho chlieba, to na Borysa wże dobre joho najidiatsia.

Po święcie proroka Eliasza na Podlasiu zaczynało się przygotowanie do siewu żyta ozimego i pszenicy ozimej:

Wże kazali „Od Ilijie berysia do rulie”, zaczynati czornuchu orati, „A od Borysa to i dobre berysia”.

Dzień proroka Eliasza jest uroczyście obchodzony we wsi Morze.

Borysa i Gleba (w tradycji ludowej – BORYSA) to niewielkie święto – pryswjatok – obchodzone 6 sierpnia.

Za święto jesienne jest uważany dzień Zaśnięcia Sprawiedliwej Anny (we wsiach gminy Czyże – HANNA – 7 sierpnia). Mówiono:

„Hanna – osiennia panna”.

Szczególnie uroczyście ten dzień jest obchodzony w cerkwi św. Michała Archanioła w Starym Korninie oraz okolicznych wsiach, nawet tych, które nie należą do parafii Stary Kornin, np. w Zbuczu w parafii Czyże.

Ważnym sierpniowym świętem jest dzień Świętych Braci Machabeuszy, obchodzony 14 sierpnia. We wsiach gminy Czyże to MAKOWEJA. Jest ono uroczyście obchodzone na źródełku koło wsi Lady, na granicy ze wsią Kuraszewo.

Na Makoweja zaczyna się post SPASOWKA, SPASUWKA. Dlatego W Klejnikach mówi się, że święto Braci Machabeuszy to PERSZY SPAS.