Wprowadzenie do Świątyni Najświętszej Bogurodzicy w tradycji wsi w gminie Czyże

Wprowadzenie do Świątyni Najświętszej Bogurodzicy to jedno z dużych świąt chrześcijańskich. Jest ono obchodzone 21 listopada wg kalendarza gregoriańskiego, 4 grudnia – wg juliańskiego. Ludowe nazwy tego święta we wsiach gminy Czyże to: Wwedenije, Wwiedienije, Wiedienije, Owedenije.

W Parafii Prawosławnej Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Czyżach zachował się zwyczaj własnoręcznego przygotowywania świec woskowych przez parafian przed świętem Wprowadzenia do Świątyni Najświętszej Bogurodzicy. To „bratśka swicza”.

„Jich robiłosia pered swjatom, pered Wiedienijom na plebaniji. Pered Wiedienijom je weczyernia w cerkwi, a tohdy idut robiti tyji swiczy. Chto chocze, jiedut iz Zbucza, z Czyżuow, Pudryeczan. Buolsz nihde nema sietoji swiczye, ono w Czyżuow. Je takaja tradycja, szto w Kuojłach po chatach robjat. Szto ruok w innoho, po koliejci idut. To ż nasza parafia, ale tam robjat sobie.

Kuplajut wosok, ważat toj wosok, kob każda swicza tuolko same ważyła. Palat w peczye, toj wosok roztoplujut, a posli joho mnut rukami. Mnut to baby, a wże mużczyny wałkujut, rozryezujut i wstawlajut knota. I nawet’ robjat i hrumniczny swieczki, menczy tohdy. Mnuoho robjat, jich że ż maje chwatiti na cieły ruok. A posli do każdoho pokojnika dajut – chto zapłatit.

I jak zrobjat tyji swieczy, to hostiat, weczerajut.

A na druhi deń idutu baby, bo mużczyny nie, na plebaniu, berut zrobjany swiczki, zapalujut na służbi i trymajut. Batiuszka na Wiedienije swetit jich. Jak je rokowyji prazniki, jich je 12, to na tyji weliki rokowyji na służbi stojat z jimi – 6 z odnoho boku i 6 z druhoho” (Czyże).

Święto Wprowadzenia do Świątyni Najświętszej Bogurodzicy świętowano bardzo uroczyście nie tylko w Czyżach, ale też w parafii w Nowym Berezowie, do której należy wieś Szostakowo:

„Owedenije to było takoje fajne swjato. Wse ikonu spuskali pered Rajśkimi dweryma, diwczyniatka trymali ikonu i spiwali piesniu pro Matier Bożu” (Szostakowo).

Niektórzy z folklorystów zaliczają święto Wprowadzenia do Świątyni Najświętszej Bogurodzicy do cyklu świąt jesiennych, jednak mieszkańcy wsi w gminie Czyże mówią, że jest to święto zimowe, nierozłącznie związane z Bożym Narodzeniem:

„To wże nazywajetsia Persza kolada. Druha kolada – Ruzdzianaja, a wże posli je Wodianaja kolada” (Klejniki).

„Do Wwedenija ne spiwajut koladnych pisień, no po Wwedeniji zaczynajut spiwati. To wże zimowe swjato” (Zbucz).

Po święcie Wprowadzenia do Świątyni Najświętszej Bogurodzicy we wsiach gminy Czyże dzieci i młodzież zawsze zbierali się na próby – powtarzali kolędy i uczyli się nowych, a także robili lub naprawiali gwiazdę kolędniczą („gjazu”), z którą pójdą kolędować na Boże Narodzenie.