Nazwiska w parafii Nowoberezowo, cz. II

W poprzednim artykule została przedstawiona ogólna charakterystyka parafii prawosławnej w Nowoberezowie pod kątem tradycji imienniczych. Tym razem zostaną pokazane ciekawsze nazwiska patronimiczne (odojcowskie), a więc powstałe od imienia przodka, które udało się zapisać na cmentarzu w Nowoberezowie. Wybrano głównie formy rzadsze i o pochodzeniu mniej oczywistym, nie zawsze do końca jednoznacznie wyjaśnione przez badaczy (niekiedy badacze wywodzą pochodzenie nazwiska od kilku imion).

Zostały pominięte formy, których pochodzenie jest najczęściej dobrze znane (np. Adamczuk, Iwaniuk, Dawidiuk/Dawidziuk, Maksymiuk, Romaniuk czy Wasiluk).

Nazwiska patronimiczne mieszkańców parafii Nowoberezowo, podobnie jak innych parafii prawosławnych na Podlasiu, powstały najczęściej od gwarowych form imion, a więc np.:

pol. Cyryl – dial. Kiryło – Kiryluk,

pol. Eustachy – dial. Ostapko – Ostapczuk,

pol. Mojżesz – dial. Misiejko – Misiejczuk.

Inskrypcje nagrobne na cmentarzu w Nowoberezowie zostały najczęściej sporządzone z wykorzystaniem alfabetu rosyjskiego, rzadziej polskiego. Często też w rosyjskim wariancie zostały zapisane nazwiska mieszkańców parafii (np. Северынюк).

Tutaj zostaną podane oficjalne polskie warianty nazwisk, które są obecnie używane przez mieszkańców parafii w Nowoberezowie. Warto zaznaczyć, że niekiedy są to formy przekształcone (pierwotnie zrusyfikowane, potem też spolonizowane), dlatego też często odbiegają one od wariantów nazwisk, które można znaleźć w dawnych metrykach parafialnych, np. pierwotne nazwisko Hawryluk (od gwarowej formy imienia Gabriel – Hawryło) funkcjonuje dziś już tylko w wersji Gawryluk.

Oto ciekawsze formy nazwisk patronimicznych, wybrane spośród wielu umieszczonych na inskrypcjach nagrobnych na cmentarzu prawosławnym w Nowoberezowie. Najpierw podana zostaje oficjalna forma w języku polskim, następnie wariant gwarowy imienia, od którego utworzono nazwisko (w wersjach zapisanych w publikacjach na temat imion na Podlasiu, m.in. w książce Bazylego Tichoniuka „Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim od XVI wieku do roku 1839”, Zielona Góra 2000, niekiedy w wariancie gwarowym zapisanym przez autorkę artykułu w okolicznych miejscowościach). Po wariancie gwarowym zostaje podana forma imienna w języku polskim i ukraińskim.

Bołtruczuk – Bołtruk – pol. Bartłomiej, ukr. Варфоломій

Gacuta – Hacuta – pol. Attes lub Gabriel, ukr. Аттій, Гаврило

Gierman – Herman – pol. German, ukr. Герман

Jakoniuk – Jakon – pol. Hiacynt (Jacenty, Jacek), ukr. Якінф (Яцент, Яцко)

Jaroszuk – Jarosz – pol. Hieronim, Hieroteusz lub Jarosław, ukr. Єронім, Єрофій, Ярослав

Jeroma – możliwe pochodzenie od imienia Jeroma/Jaroma – pol. Jeremiasz, ukr. Веремій (Єремія, Ярема)  

Juszczuk – Juszko – pol. Eutymiusz lub Just, ukr. Євтим (Юхим), Юст

Kaliszuk – Kalisz – pol. Kalistrat, ukr. Калістрат

Karpiej – możliwe pochodzenie od imienia pol. Karp, ukr. Карп

Kindiuk – Kindej – pol. Kindej, ukr. Кіндей (Кінд)

Kubajczuk – Kubaj – pol. Jakub, ukr. Яків

Kuczko – Kuczko – pol. Akacjusz, Akution, Kutoniusz lub Mikołaj, ukr. Акакій, Миколай

cdn.

************************************

Materiały zebrała Ludmiła Łabowicz w ramach zadania „Tradycje imiennicze wsi podlaskiej XVIII-XX wieku”, realizowanego przez Podlaski Instytut Naukowy dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji RP.