Eugenia Żabińska – laureatka Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2023 rok w kategorii „Twórczość literacka”

Eugenia Żabińska (Eugenia Gawryluk) – ukraińska podlaska poetka, autorka trzech tomików poezji. Utwory poetyckie pisze w gwarze ukraińskiej rodzinnej Orli oraz w ukraińskim języku literackim. Twórczość poetycką rozpoczęła w latach 80. XX wieku. Zadebiutowała w 1987 roku poezją w ukraińskiej gwarze podlaskiej na łamach pierwszego numeru drugoobiegowego ukraińskiego pisma podlaskiego „Osnowy” (Bielsk Podlaski). W 1988 roku została zwyciężczynią II Konkursu Młodych Twórców Kultury Ukraińskiej w Polsce. Jej utwory poetyckie publikowane były na łamach Ukraińskiego Pisma Podlasia „Nad Buhom i Narwoju” (Bielsk Podlaski), a także w periodykach ukraińskich w kraju i za granicą: „Nasze Słowo” (Warszawa, w szczególności w dodatku „Krynica”), „Swito-Wyd” (Nowy Jork – Kijów), „Zerna” (Zwickau-Lwów-Paryż). Ukazały się trzy tomiki jej poezji: „Mamo, kim my je?” (Bielsk Podlaski 1989), „Koły prychodyt’ tysza” (Bielsk Podlaski 1995) i „Nazustricz mrijam. Poeziji” (Kijów 2019, w serii „Switowa duchiwnycia ukrajinstwa”, cz. 15). Jest także autorką utworów publicystycznych poświęconych problematyce tożsamości, w szczególności roli języka ojczystego w edukacji młodego pokolenia. Członkini Narodowego Związku Pisarzy Ukrainy od 2002 roku.

Dorastała w podlaskim miasteczku Orla. Uczyła się w II Liceum Ogólnokształcącym im. B. Taraszkiewicza z białoruskim językiem nauczania w Bielsku Podlaskim. Absolwentka Wydziału Biologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Ukończyła również podyplomowe studia matematyczne na Uniwersytecie w Białymstoku. Mieszka w Bielsku Podlaskim. Już trzecią dekadę pracuje jako nauczycielka biologii i matematyki, początkowo w Szkole Podstawowej w Sakach, a obecnie uczy w Szkole Podstawowej w Kleszczelach.

Eugenia Żabińska (pierwsze utwory publikowała jako Żenia Żabińska) stała się jedną z najwybitniejszych przedstawicielek nowej generacji pisarzy podlaskich, którzy zwrócili się do języka ojczystego w burzliwych latach 80. XX wieku. Jej poezja była odzwierciedleniem poszukiwań własnej tożsamości tego pokolenia ukraińskojęzycznych prawosławnych mieszkańców Podlasia, które wchodziło w dojrzałe życie w latach 80. XX wieku i odkrywało, że ich język i kultura są częścią ukraińskiej przestrzeni etniczno-kulturowej. Inną sferą poezji E. Żabińskiej stały się osobiste, często intymne przeżycia i refleksje nad światem. Wiersze poetki zachwycają subtelnością, delikatnością i liryzmem.

Ustanowienie i przyznawanie Nagrody jest jednym z trzech działań zadania publicznego „Promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia”, sfinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.