Mirosław Stepaniuk – laureat Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za 2023 rok w kategorii „Działalność popularnonaukowa”

Mirosław Stepaniuk – regionalista, przyrodnik i krajoznawca. Od dziesięcioleci podejmuje aktywne działania służące badaniu i popularyzacji dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Podlasia. W kręgu jego zainteresowań znajdują się różne wymiary życia Podlasia, w szczególności zachowywanie kultury i tradycji oraz lokalnych gwar ukraińskich. Dziedzictwo kulturowo-językowe regionu postrzega jako głęboko osadzone w realiach środowiska naturalnego i walorów przyrodniczych Podlasia oraz w jego historii i współczesności. Był jednym z członków-założycieli największej organizacji ukraińskiej regionu – Związku Ukraińców Podlasia, pełnił funkcje wiceprzewodniczącego i przewodniczącego ZUP, a także przewodniczącego Oddziału Białostockiego ZUP. Współzałożyciel i przewodniczący kilku organizacji pozarządowych, w tym odgrywającego wielką rolę w zachowaniu i promowaniu tradycji regionu Stowarzyszenia Dziedzictwo Podlasia oraz Lokalnej Grupy Działania „Puszcza Białowieska”. Pomysłodawca i koordynator kilkudziesięciu projektów, zarówno regionalnych, jak i międzynarodowych, służących zachowaniu ukraińskich tradycji Podlasia, podlaskich gwar ukraińskich, mających na celu ochronę walorów krajoznawczych i dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego, rozwój i promocję turystyki. Autor licznych prac naukowych i popularnonaukowych o tematyce przyrodniczej i kulturowej. Redaktor, współredaktor i współautor kilku książek, m. in. Dziedzictwo kulturowe Regionu Puszczy Białowieskiej (2003), Natura 2000 Dolina Górnej Narwi (2004), Tratwą przez puszczę, czyli krótka historia osadnictwa i eksploatacji Puszczy Białowieskiej (2006), Słownik nazw miejscowych regionu Puszczy Białowieskiej (2007), Kraina Otwartych Okiennic – przewodnik turystyczny (2007), Zdobnictwo drewnianych budynków mieszkalnych (2007), Gwary Północnego Podlasia (2008), W krainie tura i żubra – historia, kultura, zabytki ziemi bielsko-hajnowskiej (2013). Prowadził badania naukowe dotyczące w szczególności struktury i dynamiki krajobrazów na różnych poziomach organizacji oraz podstaw metodycznych inwentaryzacji i waloryzacji środowiska przyrodniczego na potrzeby ochrony przyrody i rozwoju gospodarczego.

Pochodzi z podlaskiej wsi Szostakowo koło Hajnówki. Absolwent Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w zakresie kształtowania i ochrony środowiska. Wieloletni pracownik naukowy Politechniki Białostockiej. W latach 2012-2015 dyrektor Białowieskiego Parku Narodowego. Obecnie pracuje jako specjalista ds. ochrony krajobrazu, wartości kulturowych i historycznych w Podlaskim Biurze Planowania Przestrzennego w Białymstoku. Od kilku lat wraz z żoną prowadzi kemping Narva w sercu Krainy Otwartych Okiennic, w Dolinie Górnej Narwi, na skraju wsi Puchły. Ma dwie córki. W niezwykły sposób łączy swoje pasje życiowe z pracą zawodową.

Mirosław Stepaniuk jest jedną z najbardziej znaczących postaci środowiska ukraińskiego Podlasia. W sposób znaczący przyczynił się, zarówno w pracy zawodowej, jak i działalności społecznej, do poznania, zachowania i popularyzacji ukraińskiego dziedzictwa kulturowego Podlasia oraz walorów przyrodniczych i krajobrazowych regionu.

Ustanowienie i przyznawanie Nagrody jest jednym z trzech działań zadania publicznego „Promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia”, sfinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.