Koncepcja

VII Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa
„Rola miast w dziejach Podlasia”
(w 500-lecie nadania praw miejskich Kleszczelom)

Centralnym tematem VII Podlaskiej Ukraińskiej Konferencji Naukowej będzie rola miast w dziejach Podlasia. Okazją ku temu jest 500-lecie nadania praw miejskich Kleszczelom. Podlaskie miasta odgrywają szczególną rolę w historii, stając się nie tylko regionalnymi ośrodkami administracyjnymi, politycznymi czy religijnymi, dźwignią rozwoju gospodarczego i wymiany towarowej, ale także miejscami, które odgrywały i wciąż odgrywają ważną rolę w rozwoju i zachowaniu kultury i oświaty, to właśnie tam powstają ośrodki intelektualne i rodzą się nowe idee. Miasta były i pozostają miejscem spotkania różnych etnosów, religii, kultur, języków i tradycji, w naturalny sposób nabierając wielokulturowego charakteru. Jednak – w warunkach dominacji kulturowej jednej z kultur – właśnie w miastach odbywają się przyspieszone procesy asymilacyjne oraz, nierzadko, marginalizacja kultury i języka ludności autochtonicznej.

Organizatorzy zachęcają, aby problematyka roli miast w dziejach Podlasia została zaprezentowana na konferencji w szerokim spektrum: historia kształtowania się sieci grodów w średniowieczu, powstawanie miast w epoce nowożytnej, wpływ przynależności państwowo-politycznej na rozwój miast, struktura etniczno-wyznaniowa miast, procesy demograficzne. Mamy nadzieję, że podczas konferencji zostaną omówione procesy gospodarcze, kulturowe i społeczne w podlaskich ośrodkach miejskich w przeszłości i w czasach współczesnych. Ważnym aspektem, który chcielibyśmy poruszyć, jest kwestia współistnienia w przestrzeni miast różnych kultur, języków, wyznań, religii, czyli wielokulturowość. Ważne miejscem na konferencji zajmie problematyka funkcjonowania w miastach Podlasia etnosu ukraińskiego w relacjach z innymi etnosami regionu w ujęciu kulturologicznym, językoznawczym, socjologicznym i ekonomicznym.

Szczególna uwaga podczas konferencji zostanie poświęcona przeszłości i współczesności Kleszczel, które w tym roku obchodzą 500-lecie nadania praw miejskich. Półtysiącletnia historia tego podlaskiego miasta jest przykładem funkcjonowania wieloetnicznej i wielowyznaniowej społeczności miejskiej w różnych epokach historycznych i w ramach różnych organizmów politycznych. Cechą charakterystyczną historii Kleszczel jest to, że etnos ukraiński przez wieki zachował tu swój język i tradycję, a miasto odegrało ważną rolę w historii ukraińskiego życia kulturalnego i kształtowaniu się współczesnej tożsamości ukraińskiej na Podlasiu. Organizatorzy pragną, by na konferencji zostały zaprezentowane różne wymiary historii i współczesności Kleszczel oraz okolicznych miejscowości z perspektywy socjologicznej, kulturologicznej, etnograficznej, językoznawczej, ekonomicznej i demograficznej.

Zakres tematyczny Podlaskiej Ukraińskiej Konferencji Naukowej tradycyjnie pozostanie różnorodny i obejmie problematykę Podlasia w szerokim znaczeniu. Stąd podczas konferencji mogą zostać zaprezentowane referaty, które dotyczą kwestii nie związanych z jej głównym tematem, ale dotyczą historii, kultury, języka i współczesności ludności ukraińskiej Podlasia oraz innych etnosów regionu, a także ich wzajemnych kontaktów. Do udziału w konferencji zapraszamy również osoby, badające kwestie mające wpływ na sytuację etnosu ukraińskiego Podlasia (np. uwarunkowania prawne, ekonomiczne, geograficzne, przyrodnicze i socjologiczne), problematykę sąsiednich regionów zamieszkałych przez Ukraińców (w szczególności Ziemi Brzeskiej i Chełmszczyzny), a także funkcjonowanie mniejszości narodowych w Polsce i w innych krajach. Formuła konferencji otwarta jest także na inne zagadnienia będące w sferze zainteresowań badawczych ukraińskiego środowiska naukowego Podlasia.

Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa ma charakter interdyscyplinarny. Mogą być na niej wygłaszane referaty z różnych dziedzin nauki, przede wszystkim z historii, językoznawstwa, literaturoznawstwa, socjologii, historii Kościoła, geografii, demografii, folklorystyki, kulturoznawstwa, muzykoznawstwa, historii sztuki, nauk prawnych (w szczególności w zakresie ochrony praw mniejszości), ale także z innych dziedzin.