Wiosna w tradycji ludowej wsi w gminie Czyże

Za początek wiosny w ukraińskiej tradycji ludowej uznawano dzień świętej męczennicy Eudokii (14 marca wg nowego i 1 marca wg starego stylu). Tak samo było we wsiach gminy Czyże:

„Jawdokia – perszy deń wesny. Jakaja Jawdokia bude, to takaja bude wesna. Jak tepła Jawdokia, to wesna bude tepła, a jak doszczowaja Jawdokia, to doszcz bude iti”.

Prawdziwe nadejście wiosny kojarzono przede wszystkim z pojawieniem się pierwszych ptaków. Mieszkańcy wsi w gminie Czyże nadejście wiosny wiążą z pojawieniem się skowronka (w lokalnej tradycji – żaworonka). Ponadto przylatują: kaczki (kaczki), gęsi, (husi), kukułki (zazuli), szpaki (skwarcie), a także jaskółki (łastowki, łastuwki) i bociany (busły).

„Jak łastuwki pryletiat, to kartopli można saditi”.

W obrzędowość wiosenną wpisuje się święto Czterdziestu Męczenników (Sorok muczenikuw, Sorok swjatych). Jest ono obchodzone 22 marca wg nowego i 9 marca wg starego stylu.

„Na Sorok muczenikuw to siejali rozsadu – kapustu, posli wże buraki siejali”.

W tradycji narodu ukraińskiego jest to „drugie spotkanie wiosny”. Pierwsze to święto Spotkania Pańskiego, a trzecie to Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny.

Symbolem wiosny jest w szczególności bocian (busioł) i kukułka (zazula).

„Jak busioł, zazula pryletiat, to uże można bosomu choditi. Jak zazula – wże można kupatisia”.

Bocian to ptak, który kojarzy się przede wszystkim ze Zwiastowaniem Najświętszej Maryi Panny. Więcej o tym ptaku – przy okazji opisywania zwyczajów związanych z tym wielkim świętem.