Miesiąc: listopad 2021

Opublikowany w Opublikowany w aktualnosci

Tegoroczna V Podlaska Ukraińska Konferencja Naukowa „Język ukraiński w przestrzeni kulturowej Podlasia” jest wyjątkowa nie tylko ze względu na temat, ale także dlatego, że jej współorganizatorami są dwie akademie nauk:

– Instytut Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy,

– Komisja Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych Polskiej Akademii Nauk Oddział w Lublinie.

To nadzwyczajne wydarzenie, gdy w Bielsku odbywa się konferencja współorganizowana przez dwie tak ważne instytucje naukowe.

Instytut Języka Ukraińskiego Narodowej Akademii Nauk Ukrainy jest najważniejszą na świecie instytucją naukową zajmującą się językiem ukraińskim. Jest to centrum koordynacji w kwestiach dotyczących języka ukraińskiego: jego funkcjonowania w społeczeństwie, rozpowszechniania, norm językowych, struktury, historii, znaczenia narodowo-kulturowego itp. Członkiem Komitetu Naukowego V PUNK jest dyrektor Instytutu Języka Ukraińskiego NANU prof. Pawło Hrycenko.

Polsko-Ukraińska Komisja Stosunków Kulturalnych Polskiej Akademii Nauk Oddział w Lublinie jest jedyną taką komisją w strukturze Polskiej Akademii Nauk. W tym roku Komisja obchodziła 20-lecie swojego istnienia. Odgrywa ważną rolę w inspirowaniu i prowadzeniu badań dotyczących polsko-ukraińskich związków kulturowych oraz badań nad kulturą i językiem ukraińskim. Wiceprzewodniczący Komisji prof. Feliks Czyżewski jest członkiem Komitetu Naukowego V PUNK.

Konferencja odbywa się dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Rzeczpospolitej Polskiej, dzięki wsparciu osób prywatnych oraz przy wsparciu Ambasady Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej, Burmistrza Miasta Bielsk Podlaski, Burmistrza Miasta Hajnówka, Burmistrza Kleszczel, Wójta Gminy Bielsk Podlaski.

Opublikowany w Opublikowany w aktualnosci

W niedzielę 7 listopada 2021 roku odbył się współorganizowany przez Podlaski Instytut Naukowy oraz Towarzystwo Ukraińskie wykład dr Andrzeja Jekaterynczuka „Transformacje tożsamości ukraińskiej: ukraińska mniejszość narodowa w Polsce i migranci z Ukrainy – podobieństwa i różnice”. Dr Andrzej Jekaterynczuk pochodzi z Północnego Podlasia, jest pracownikiem naukowym Instytutu Socjologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, jest także związany z Podlaskim Instytutem Naukowym. Wykład podlaskiego badacza odbył się w Lublinie w ramach cyklu „Czytania Lubelskie”, dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Dr Andrzej Jekaterynczuk podczas wykładu wskazał na odmienne determinanty, które kształtowały tożsamość, z jednej strony – ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce, z drugiej zaś – obywateli Ukrainy, którzy wyemigrowali do Polski. Przeprowadził szczegółową analizę wyników badań socjologicznych, które pozwalają diagnozować różne elementy składające się na tożsamość. Podczas wykładu przytoczył także dane dotyczące tożsamości Ukraińców Podlasia. Na zakończenie wykładu badacz z UMCS podał praktyczne rekomendacje, które mogą zostać wykorzystane przez organizacje ukraińskiej mniejszości narodowej podczas tworzenia swoich strategii działalności.

Po wykładzie odbyła się długa dyskusja, w której wzięli udział liczni słuchacze. Podczas spotkania dokonano również prezentacji wydanej w ubiegłym roku przez Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie nowej książki dra Andrzeja Jekaterynczuka „Tożsamości zbiorowe Ukraińców w okresie niepodległości”.

Opublikowany w Opublikowany w instytut

Dzisiaj (8 listopada według nowego, a 26 października według starego stylu) przypada święto Męczennika Dymitra z Tesalonik. We wsiach gminy Czyże święto to jest nazywane Dmitra, chociaż nie było tradycji jakiegoś szczególnego jego świętowania.

– Joho koliś nichto w nas ne swjatkowaw. Jak u Sakach staw monastyr, to stali buolsz swjatkowati.

Zgodnie z ludową tradycją ukraińską do tego dnia skończył się czas wesel – za dwa tygodnie zaczynał się post, dlatego też po święcie Dymitra z Tesalonik nie wysłano już swatów.

– Ne ma wże koli robiti wesiela. Wże ne swatalisia.

Znajduje to odzwierciedlenie w bardzo popularnym we wsiach gminy Czyże przysłowiu Do Dmitra diewka chitra… (a po Dmitry chocz tym pomuost jeju wytry). Diewka chitra, czyli taka, której udało się znaleźć kandydata na męża przed świętem Dymitra z Tesalonik. Istnieją też inne wersje tego przysłowia.

Zgodnie z dawną, przedchrześcijańską tradycją, przed zimą praprzodkowie dziękowali zmarłym krewnym za żniwa i szczęśliwe zakończenie prac polowych. Stąd zwyczaj jesiennego upamiętniania zmarłych. Na Podlasiu wiąże się to z tzw. Sobotą Dymitrową, która obchodzona jest w sobotę przed świętem męczennika Dymitra z Tesalonik. We wsiach gminy Czyże jest to Dmitruwśka subota. W Czyżach jest ona obchodzona od niedawna:

– Ijie w nas ne swjatkowali, w Czyżuow ne swjatkowali, od 2015 roku swjatkujut.

Dmitruwśka subota to jeden z największych dni wspominkowych za zmarłych i jednocześnie ostatni w roku.

We wsiach gminy Czyże zmarłych upamiętnia się obecnie w sobotę przed świętem Dymitra z Tesalonik. Nie upamiętnia się natomiast 1 listopada, co jest obecnie coraz popularniejszym zwyczajem w wielu prawosławnych parafiach na Podlasiu.

********

Materiały zebrała Ludmiła Łabowicz w ramach zadania „Dokumentacja i archiwizacja folkloru tradycyjnego gminy Czyże”, realizowanego przez Podlaski Instytut Naukowy dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji RP.

Opublikowany w Opublikowany w aktualnosci

Opublikowano szczegółowy program V Podlaskiej Ukraińskiej Konferencji Naukowej „Język ukraiński w przestrzeni kulturowej Podlasia”, która odbędzie się już za dwa tygodnie, 19-20 listopada 2021 r.

Z programem szczegółowym V PUKN można zapoznać się w zakładce poświęconej konferencji na stronie internetowej Podlaskiego Instytutu Naukowego: PROGRAM SZCZEGÓŁOWY V PUKN

PROGRAM SZCZEGÓŁOWY

Podczas konferencji zaplanowano 32 referaty, które wygłoszą badacze z Podlasia, ale także z różnych ośrodków naukowych Polski, Ukrainy i Białorusi.. Konferencja odbywać się będzie w formacie hybrydowym, tzn. część referentów wystąpi w Bielsku Podlaskim, część zaś online. Odbędzie się również transmisja konferencji w Internecie, na profilu Podlaskiego Instytutu Naukowego na Facebooku.

Konferencja odbywa się dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Rzeczpospolitej Polskiej, dzięki wsparciu osób prywatnych oraz przy wsparciu Ambasady Ukrainy w Rzeczypospolitej Polskiej, Burmistrza Miasta Bielsk Podlaski, Burmistrza Miasta Hajnówka, Burmistrza Kleszczel, Wójta Gminy Bielsk Podlaski.

Opublikowany w Opublikowany w aktualnosci

2 listopada 2021 r. dr Grzegorz Kuprianowicz z Podlaskiego Instytutu Naukowego wygłosił wykład otwarty online dla studentów Wydziału Filologicznego Zaporoskiego Uniwersytetu Narodowego. Temat wykładu: „Autochtoniczna ludność ukraińska w Rzeczpospolitej Polskiej – historia, współczesność, dziedzictwo etnokulturowe”. Badacz z PNI wskazał na różne wymiary historii i dziedzictwa etnokulturowego etnosu ukraińskiego na Łemkowszczyźnie, Bojkowszczyźnie, Przemyskiem, Chełmszczyźnie i Podlasiu. Odpowiedział także na pytania studentów i wykładowców ZUN.

Opublikowany w Opublikowany w aktualnosci

W ramach projektu Związku Ukraińców Podlasia, dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji RP, została zaktualizowana strona internetowa Związku Ukraińców Podlasia. Partnerem projektu był Podlaski Instytut Naukowy.

Nowa strona jest dwujęzyczna (w języku ukraińskim i polskim). Można na niej znaleźć podstawowe informacje o Związku Ukraińców Podlasia i jego strukturze. Artykuły o języku i kulturze ukraińskiej na Podlasiu, początkach ruchu ukraińskiego w regionie oraz historii Związku znajdują się w osobnych zakładkach na stronie. Wiele miejsca poświęcono prezentacji różnych działań organizacji (są to m.in. festiwale i koncerty, konkursy, rajdy krajoznawcze, zespoły, nauczanie języka ukraińskiego, wydawnictwa, media, opieka nad miejscami pamięci narodowej).

W aktualnościach na bieżąco można czytać o nowych wydarzeniach i projektach Związku Ukraińców Podlasia, również realizowanych wspólnie z Podlaskim Instytutem Naukowym.

Zapraszamy do wchodzenia na stronę:

*Strona Główna