Na stronie internetowej gazety „Kurier Podlaski” ukazał się artykuł dotyczący ustanowienia Podlaskiej Nagrody Naukowo- Literackiej. Celem jej powstania jest promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia poprzez uhonorowanie i nagrodzenie osób, które odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu, badaniu i rozwoju kultury i języka ukraińskiego Podlasia.
Po raz pierwszy Podlaska Nagroda Naukowo-Literacka przyznana będzie w roku 2022. Kapituła Nagrody będzie prowadziła prace od lipca 2022 r. Ogłoszenie laureatów i uroczyste wręczenie Nagród za 2022 rok odbędzie się jesienią br.
Informacje o Nagrodzie oraz o procesie jej przyznawania będą zamieszczane na stronie internetowej Podlaskiego Instytutu Naukowego: www.pninstytut.org
Ustanowienie i przyznawanie Nagrody jest jednym z trzech działań zadania publicznego „Promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia”, sfinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
10 maja 2022 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz wziął udział w prezentacji projektów wielokulturowego parku retencyjnego Bielska Podlaskiego, która odbyła się w Bielsku Domu Kultury. Podczas prezentacji prof. Jerzy Uścinowicz z Politechniki Białostockiej przedstawił sześć projektów, przygotowanych przez studentów Politechniki. Park i zbiornik retencyjny mogą powstać przy rzekach Biała i Lubka między ulicami Traugutta, Zamkową, Batorego i Białowieską.
Głos w dyskusji zabrał m. in. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz. Zwrócił on uwagę na wielkie znaczenie podkreślanej przez prof. Jerzego Uścinowicza konieczności zakorzenienia i uwzględniania miejscowej tradycji przy projektowaniu nowej architektury. Zauważył, że połączenie w parku funkcji rekreacyjnej z kulturową może przyczynić się do stworzenia nowej przestrzeni do działań kulturalnych w Bielsku Podlaskim. Może też stworzyć warunki dla odrodzenia dawnych tradycji Bielska, jak np. święcenia wody w rzece na święto Jordanu.
10 maja 2022 r. dyrektor Podlaskiego Instytutu Naukowego dr Grzegorz Kuprianowicz wziął udział w posiedzeniu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu RP. Posiedzenie poświęcone było rozpatrzeniu informacji Pełnomocnika Rządu do spraw Równego Traktowania na temat funkcjonowania prawa antydyskryminacyjnego w Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem przeciwdziałania dyskryminacji mniejszości narodowych i etnicznych.
Dr Grzegorz Kuprianowicz jako współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych zabrał głos zwracając uwagę na znaczenie europejskiej inicjatywy obywatelskiej Minority SafePack oraz na wagę komunikatu Komisji Europejskiej w sprawie tej inicjatywy dla interpretacji prawa Unii Europejskiej w zakresie praw mniejszości narodowych. Zwrócił także uwagę na konieczność bardziej aktywnych działań Pełnomocnik Rządu do spraw Równego Traktowania w kwestiach mniejszości narodowych i etnicznych.
Dwa tygodnie temu na naszej stronie internetowej zostały przedstawione wybrane imiona męskie, zapisane na inskrypcjach nagrobnych na cmentarzu w Klejnikach. To rzadkie, niezwykle oryginalne imiona, które często są charakterystyczne jedynie dla prawosławnej parafii Wniebowstąpienia Pańskiego w Klejnikach. Jak podkreślają mieszkańcy, bogactwo tradycji imienniczej parafia zawdzięcza dawnemu proboszczowi, który nadawał dzieciom imiona świętych, przypadających na dany dzień kalendarza juliańskiego, przy czym bardzo często wybierał imiona wyjątkowo rzadkie. Widać to zwłaszcza na przykładzie imion męskich, których jest znacznie więcej niż imion żeńskich. Niemniej jednak także wśród imion żeńskich można znaleźć ciekawe przykłady. Oto wybrane z nich – wraz z materiałem fotograficznym.
Donata – ukr. Доната – żeński odpowiednik imienia Donat. Łacińskie „donatus” oznacza „darowany przez Boga”.
Artemia – ukr. Артемія – imię żeńskie pochodzenia greckiego, wywodzące się od imienia bogini Artemidy, a oznaczające „zdrowa” lub „należąca do Artemidy, poświęcona Artemidzie”. Na cmentarzu w Klejnikach zapisane po rosyjsku – Артемида (Artemida).
Chionia – ukr. Хіона – imię żeńskie pochodzenia greckiego, oznaczające „śnieżna” – w miejscowej wymowie Chiona, Chionija, Chijona.
Febronia – ukr. Февронія – imię żeńskie, które ma dwie różne wersje pochodzenia. Zgodnie z pierwszą powstało od starogreckiego słowa i znaczy „jasna”, „promienna”. Drugi wariant – od łacińskiego „faber”.
Minodora – ukr. Минодора – w miejscowej gwarze wymawiane jako Minodora lub Minadora. Na inskrypcjach cmentarza w Klejnikach zapisywane dwojako – z „o” lub „a”. Imię to spotykane jest także w innych wsiach podlaskich.
Fotyna – ukr. Фотинія / Фотина / Фотіна – żeńska forma imienia Fotyn, pochodzenia grecko-łacińskiego, wywodząca się od słowa, oznaczającego „światło, jasność”. Imię to ma liczne odpowiedniki znaczeniowe w różnych językach, m.in. Swietłana, która jest literackim tłumaczeniem imienia Fotyna na rosyjski.
Platonida – ukr. Платонида – imię żeńskie pochodzenia greckiego; forma od imienia Platon.
Olimpia – ukr. Олімпія – imię żeńskie pochodzenia greckiego. Wywodzi się prawdopodobnie od słowa oznaczającego „mieszkanka Olimpu”.
Materiały zebrała Ludmiła Łabowicz w ramach zadania „Tradycje imiennicze wsi podlaskiej XVIII-XX wieku”, realizowanego przez Podlaski Instytut Naukowy dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji RP.
Serdecznie zapraszamy do udziału w Podlaskim Konkursie Literackim „Piszemo po swojomu”, który skierowany jest do osób znających podlaskie gwary ukraińskie oraz piszących w gwarze lub też dopiero chcących spróbować pisać „po swojomu” utwory literackie.
Aby wziąć udział w konkursie należy zgłaszać różnego rodzaju utwory napisane gwarą podlaską, np. utwory poetyckie, utwory prozatorskie, wspomnienia (własne lub spisane wspomnienia innej osoby), bajki, opowieści, utwory reportażowe, utwory publicystyczne, a także inne utwory mające charakter literacki.
Prace można nadsyłać do 31 grudnia 2022 roku na adres: poswojomu@gmail.com
Informacje o konkursie (w tym regulamin wraz z załącznikami) na stronie internetowej Podlaskiego Instytutu Naukowego:
Zachęcamy do uważnego przeczytania regulaminu konkursu. W razie jakichkolwiek pytań – prosimy o pisanie na adres mailowy organizatora: pninstytut@gmail.com
Organizatorem Podlaskiego Konkursu Literackiego „Piszemo po swojomu” jest Stowarzyszenie „Podlaski Instytut Naukowy”, a jego partnerem – Związek Ukraińców Podlasia.
Konkurs odbywa się jako jedno z trzech działań zadania publicznego „Promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia”, sfinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
