Jan Kiryziuk – laureat Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za rok 2022 w kategorii „Twórczość literacka”
Prezentujemy postać świętej pamięci Jana Kiryziuka – laureata Podlaskiej Nagrody Naukowo-Literackiej za rok 2022 w kategorii „Twórczość literacka”
Jan Kiryziuk (1949-2021) – podlaski poeta ukraiński, autor licznych tomów wierszy. Pisał utwory poetyckie w gwarze ukraińskiej rodzinnej wsi Krywiatycze oraz w ukraińskim języku literackim. Twórczość poetycką rozpoczął w wieku 12 lat. Debiutował wierszami w gwarze ukraińskiej w 1971 roku na łamach białoruskojęzycznego tygodnika „Niwa” (Białystok). Od lat 80. XX w. publikował swoje poezje w tygodniku ukraińskim „Nasze Słowo” i dodatku do niego „Nasza kultura”, roczniku „Ukrajinśkyj Kałendar” (potem „Ukrajinśkyj Almanach”), potem w Ukraińskim Piśmie Podlasia „Nad Buhom i Narwoju” i w roczniku „Ukrajinśkyj Literaturnyj Prowułok”. Jego utwory ukazywały się także w czasopismach w Ukrainie i w diasporze ukraińskiej. Autor tomików poezji „Moja batʹkiwszczyna — Pidlaszsza” (Lublin 1982), „Pisni mojeji storony” (Bielsk Podlaski 1985), „Mojij batʹkiwszczyni” (Warszawa 1986), „Wesna z rusałkamy” (Bielsk Podlaski 1995), „Na dorozi iz kyryłyci” (Paryż – Lwów – Zwickau 1995), „Smak jahody ożyny” (Bielsk Podlaski 1999), „Kolory żyttia” (Bielsk Podlaski 2008), „Kondak żajworonka” (Bielsk Podlaski 2021). Członek Narodowego Związku Pisarzy Ukrainy.
Jan Kiryziuk pochodził ze wsi Krywiatycze w gminie Orla. Z zawodu budowniczy, na początku lat 70. XX w. pracował przez pewien czas nad Sanem, na terenie Bojkowszczyzny Zachodniej, następnie zaś w Urzędzie Miejskim w Bielsku Podlaskim. Był zastępcą burmistrza miasta Bielsk Podlaski (1998-2002). Jeden z inicjatorów i liderów odrodzenia ukraińskiego na Północnym Podlasiu. Brał aktywny udział w organizacji ukraińskiego środowiska kulturalnego w Bielsku Podlaskim, m.in. wydawał na prawach rękopisu rocznik literacki „Nasz Hołos”. Pisał artykuły do prasy ukraińskiej w Polsce. Przez dziesięciolecia był zaangażowany w ukraińskie życie społeczne na Północnym Podlasiu, brał udział w tworzeniu ukraińskich struktur organizacyjnych w regionie. Był współzałożycielem koła Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego w Bielsku Podlaskim, przewodniczącym Oddziału Podlaskiego Związku Ukraińców w Polsce, wiceprzewodniczącym Związku Ukraińców Podlasia. Był jednym z inicjatorów i organizatorów nauczania języka ukraińskiego na Północnym Podlasiu.
Jana Kiryziuka można uważać za prekursora twórczości literackiej w ojczystych podlaskich gwarach ukraińskich wśród urodzonej na końcu lat 40. oraz w latach 50. i 60. XX w. młodzieży z powiatów bielskiego i hajnowskiego, co stało się ważnym elementem ukraińskiego przebudzenia narodowo-kulturalnego na Północnym Podlasiu w latach 80. XX w. Przez pół wieku był jedną z kluczowych postaci ukraińskiego procesu literackiego na Północnym Podlasiu pod koniec XX i na początku XXI w.
Ustanowienie i przyznawanie Nagrody jest jednym z trzech działań zadania publicznego „Promocja języka i kultury ukraińskiej Podlasia”, sfinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.
Dodaj komentarz