W wielu pieśniach ludowych pojawiają się nazwy geograficzne, które wskazują na związek z określoną przestrzenią geograficzną i kulturową. W pieśniach, które już trzeci rok są na bieżąco zapisywane we wsiach gminy Czyże, najczęściej pojawiają się nazwy konkretnych podlaskich miejscowości, a także toponimy związane z ukraińską przestrzenią kulturowo-geograficzną, głównie zaś są to: Ukraina i Dunaj.

Toponimy w folklorze spełniają różne funkcje. Jedną z nich jest pokazanie, że właśnie w danym miejscu dzieje się to, o czym mowa w pieśni. Toponimy przypisują pieśń do konkretnej wsi, wskazują, że właśnie tam ona powstała i tylko tam jest śpiewana. Na przykład w pieśni wiosennej ze Zbucza śpiewa się:

Proswieczu nebo zemlu

Szcze j toje seło nowe

Szcze j toje seło zbućkie.

Z kolei mieszkańcy Kuraszewa wspominają swoją wieś w przyśpiewce weselnej:

Podiakujmo Bohu,

Kuraszuowśkomu popu,

Szto naszy dieti zwinczaw,

Neweliki wineć uziaw:

Czetyry zołotyje

Za naszy mołodyje.

W przyśpiewkach weselnych dość często występują nazwy innych wsi, najczęściej te miejscowości oraz ich mieszkańcy są ukazani w żartobliwym kontekście, często też w sposób prześmiewczy, niekiedy też obraźliwy.

Nam marszałok ne udawsia

Siem liet ne wmywawsia

A wośmoho roku

Pojiechaw do Istoku

I w Istoci wpiwsia.

Nam marszałok ne udawsia

Siem liet ne wmywawsia

A wośmoho roku

Pojiechaw do Werstoku

U Werstoci umywsia

I nahawić zabywsia.

Niekiedy w pieśniach pojawia się też tradycyjna nazwa regionu – Podlasze, Pudlasze, np. w pieśni żniwnej ze Zbucza usłyszymy:

Postopjanka ne nasza

Pryjiechała z Podlasza.

Postopjanka, jak tłumaczą starsi mieszkańcy, to „taja, szto naperedi żne”.

Materiały zebrała Ludmiła Łabowicz w ramach zadania „Dokumentacja i archiwizacja folkloru tradycyjnego gminy Czyże”, realizowanego przez Podlaski Instytut Naukowy dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji RP.